Trasa zaczyna się (lub kończy) w Podgórzynie Górnym na przystanku MZK linii nr 4 lub 18 "Pod Skałką"
i w całości biegnie szlakiem czarnym.
Podgórzyn. Wieś ciągnąca się 4 km wzdłuż Podgórnej, 350-480 m.
Dolna część leżąca na obszarze Kotliny Jeleniogórskiej, wśród Podgórzyńskich Stawów ma charakter rolniczy.
Podgórzyn Górny położony już na Przedgórzu Karkonoszy i graniczący z Przesieką ma po części charakter wczasowiska.
Z sąsiednimi Cieplicami [obecnie dzielnica Jeleniej Góry, przyp. autora strony] Podgórzyn posiada dogodne,
lokalne połączenie autobusami MPK.
[...]
Rest. i hotel "Nad Stawami", 30 miejsc (w dolnym krańcu wsi); rest. "Śnieżka" (w środku wsi, koło skałki Rozpadlisko)
[nie istnieje, przyp. autora strony] i bar "pod Skałką" (przy ostatnim przyst. tramw.).
Wieś wzmiankowana ok. r. 1305. W XVII w. w Podgórzynie była znana w okręgu jeleniogórskim ludwisarnia (odlewnia dzwonów i armat);
w okolicy do dziś zachowały się dzwony tu odlane. W r. 1681 powstała papiernia, a w r. 1852 pierwsza na Dolnym Śląsku ścieralnia
drzewa dla potrzeb przem. papierniczego. Z końcem XIX w. była tu także szlifiernia kryształów i szlachetnych kamieni.
Kościół katolicki, późnobarokowa budowla z r. 1792 wykorzystująca stare, średniowieczne wątki murów. Czara chrzcielnicy późnogotycka z r. 1486,
dzwon (z miejscowej ludwisarni) z r. 1635, reszta wyposażenia z XVIII w. Kościół poewangelicki barokowy z r. 1780,
obecnie nieczynny.1
Przystanek "Pod Skałką" jest pamiątką po istniejącej tu przez 50 lat linii tramwajowej.
|
Decyzja o budowie linii tramwajowej do Podgórzyna zapadła w 1909 roku. Pierwszy odcinek, biegnący od Placu Piastowskiego obecną
ul. Cervi, ul. Podgórzyńską i następnie szosą wzdłuż Stawów Podgórzyńskich do restauracji "Nad Stawami" (gdzie znajdowała się "mijanka")
oddano do eksploatacji 8 sierpnia 1911 roku.
Dalej tor biegł poza miejscowością (po likwidacji linii tramwajowej na części nasypu wybudowano obwodnicę),
by w okolicach przystanku "Śnieżka" wrócić na ul. Żołnierską. Ten odcinek uruchomiono 7 stycznia 1914 roku.
Ostatni odcinek do przystanku "Pod Skałką" został uruchomiony 20 maja 1914 roku. Co ciekawe nie było tam typowej "pętli",
na końcu znajdowała się mijanka, a za nią tor zakończony kozłem oporowym, natomiast w miejscu sklepu - rampa rozładunkowa
(tramwajami wożono również towary m.in. węgiel do podgórzyńskich zakładów).
Czas jazdy z dworca kolejowego w Jeleniej Górze wynosił ok. 70 min, tramwaje kursowały co ok. 30 min.
Wskutek błędnych decyzji (a przynajmniej błędnych przyczyn - tramwaje miały "źle wpływać na źródła mineralne")
linię do Podgórzyna zamknięto 31 grudnia 1964 roku,
natomiast z ulic Jeleniej Góry tramwaje zniknęły 28 kwietnia 1969 roku.
Dla upamiętnienia istnienia linii 26 października 2002 roku "Pod Skałką" ustawiono tramwaj zakupiony przez gminę Podgórzyn
od bydgoskiego MPK 2
Od przystanku "Pod Skałką" (420 m) podążamy w kierunku Przesieki ul. Żołnierską wraz ze szlakami niebieskim i czarnym.
Po przejściu ok. 200 m przechodzimy przez most na szumiącym potokiem Czerwień. Tu szlaki rozchodzą się:
niebieski biegnie prosto, wąskim przejściem z lewej strony Górki (490 m), przez Przesiekę na Przeł. Karkonoską.
My skręcamy w prawo wraz z główną szosą i szlakiem czarnym omijającymi z szerokim łukiem Górkę.
Po jej drugiej stronie skręcamy z głównej szosy w prawo, w ul. Dolina Czerwienia,
a po chwili znowu w prawo w drogę między domkami. Za domami szlak wkracza do lasu,
tu stromą leśną droga wspinamy się do pierwszych zabudowań Zachełmia, w których znajduje się mała stadnina koni.
Dalej droga wyrównuje się i biegnąc skrajem lasu okrąża wzgórze Kucznik. W końcu dochodzimy do
niebieskiego szlaku z Podgórzyna Dolnego i do centrum Zachełmia.
Zachełmie. Niewielkie wczasowisko położone w szerokiej kotlince potoku Zachełmca, 480-550 m.
Ze wszystkich stron otaczają je zalesione kulminacje Przedgórza: od pn. Chełm (500 m) i Studnik (505 m),
od wsch. - Kucznik (577 m), od pd. - Przesiecka Góra (610 m), Kopa (655 m) i Kopista (681 m), a od zach. -
Rudzianki (576 m). Wzgórza usiane są ciekawymi skałkami granitowymi. Do Zachełmia administracyjnie należy także mała kolonia Sosnowica,
zwana potocznie "Podzamczem".
[...]
Zachełmie zawdzięcza swe powstanie wojnie 30-letniej: trudno wówczas dostępne zakątki górskie w okolicy Chojnika służyły jako miejsce schronienia.
Podobno stoczono tu nawet jakąś potyczkę z Kozakami (Lisowczykami) w r. 1622; jeszcze w XIX w. miejsce w lesie między Szerzawą a Kopistą
zwano "Cmentarzykiem", ponieważ znajdowano tu ludzkie kości, podkowy i fragmenty broni. Pierwsza stała sadyba ludzka powstała tu w r. 1650.
Potem rozwinęła się osada leśno-hodowlana podobna do sąsiedniej Przesieki (zresztą część dzisiejszej Przesieki na lewym brzegu Czerwienia
do r. 1902 należała administracyjnie do Zachełmia). Specjalnością ogrodniczą Zachełmia była niegdyś hodowla wiśni.3
Na głównej szosie Zachełmia skręcamy w prawo, mijamy przystanek MZK, po przejściu ok. 200 m,
w okolicach restauracji "Pod Zwariowanym Koniem" skręcamy w lewo.
W tym miejscu można przerwać (lub rozpocząć) wycieczkę wracając (lub dojeżdżając) autobusem MZK nr 18 (rzadko jeżdżą).
Szlak biegnie pod górę uliczką między domkami, po chwili skręca w prawo w polną drogę.
Na wzgórzu na wprost widoczna jest sylwetka zamku Chojnik.
Z łąk poniżej szlaku rozpościera się widok na Kotlinę Jeleniogórską, miejsce to nazywane było "Srebrnym Widokiem".
Kontynuujemy marsz drogą, która trawersując zbocze Rudzianek wchodzi w las. Tu na poboczu można dostrzec kamień z nieczytelną już datą.
Z Rudzianek czarny szlak zbiega do Doliny Choińca, do węzła szlaków przy "Żelaznym mostku" (550 m),
skąd następnie wspinamy się za znakami żółtymi / czarnymi / zielonymi w kierunku Chojnika.
Po drodze, poniżej szlaku, widoczny jest kamienny budynek hydroforni.
Na Przełęczy Żarskiej (574 m) skręcamy w prawo i kamiennymi schodami (ze znakami żółtymi / czarnymi - zielone skręciły do Jagniątkowa)
wspinamy się do ruin zamku.
Długość trasy wg
to ok. 4,7 km, suma podejść to ok. 230 m dla kierunku na Chojnik i ok. 40 m w przeciwną stronę.
Punkty GOT: na Chojnik 7 pkt, powrót 5 pkt.
4
_____________________________
1 Steć Tadeusz "Sudety Zachodnie", Sport i Turystyka, Warszawa 1965, wyd. II, s. 197-198.
2 Magoń Henryk "Historia tramwajów w Podgórzynie", Agencja Wydawnicza "HEMAG", Podgórzyn 2003, s. 1-5.
3 Steć Tadeusz "Sudety Zachodnie" Op.cit. s. 204.
4 "Górska Odznaka Turystyczna PTTK. Regulamin. Trasy punktowane", Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK, Kraków 1999, s. 82-83.
